Tiroid bezi boynun ön kısmında yer alan ve kelebeğe benzeyen bir organdır.   Temel işlevi; gelişmemiz için, metabolizma, ısı dengesi gibi ve daha bir çok yaşamsal görevde rol oynayan tiroid hormonlarını üreterek, ihtiyaç anında kan dolaşımına katmaktır.

Tiroid bezinden T3 ve T4 ve adlı iki önemli tiroid hormonu üretilir. Beynimizin alt tarafında yerleşen hipofizden salınan TSH adlı hormon tarafından tiroid hormon düzeyi ayarlanır. Tiroid bezindeki hücrelerde dışarıdan alınan iyot, aminoasitlerle birleştirilerek tiroid hormonlarına dönüştürülür.  Tiroid bezinin az veya çok çalışması metabolizma hastalıklarına sebep olur. Az çalışması durumuna hipotiroidi, çok çalışması durumuna ise hipertiroidi adı verilir. Tüm diğer hormonal hastalıklar gibi kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Gebelikte iyot ihtiyacında bir miktar artış olur. Gebelikte böbrekler yoluyla iyot atılımı da artar. Fetüsün iyot ihtiyacının artması da iyot alımını artırır.Tiroid bezinin büyümesi guatr olarak adlandırılır. Gebelikte tiroid bezi normal olarak bir miktar büyür. Bazen bu büyüme genel bir büyümenin ötesinde içerisinde nodüllerin yer aldığı bir büyüme şeklinde de olabilir. Buna nodüler guatr adı verilir. 

Gebelikte ayrıca tiroid hormonu bağlayan globulin adındaki taşıyıcı protein düzeyinde de artış olur. Bu 2.5 kata kadar çıkabilir. Gebeliğin 20.haftasına kadar, hormon artışı tepe noktasına kadar çıkmaya devam edebilir. Gebelik durumunda bu yüzden serbest T3 ve T4 düzeylerini ölçmemiz daha önemlidir. Gebelikte TSH baskılanır, T3 ve T4 hormon düzeyleri proteinlere bağlı olduklarından düzeylerinde artış olur. Serbest T3 ve T4 değerleri de artar, bazen bu yükselme normal sınırın üzerine hafifçe çıkabilir. 

Otoimmün hastalıklar dediğimiz vücut bağışıklık sistemindeki bozulmalardan kaynaklanan hastalıkların en çok görüldüğü yerlerden birisi de tiroid bezidir.Tiroid bezini tutan bu hastalıklaraotoimmün tiroid hastalıkları denilmektedir. Bunların arasında en sık görülenlerşnden birisi Hashimoto tiroiditi'dir.

Gebelikte tiroid hormon yüksekliği (hipertiroidi) gözlenebilir. Hipertiroidinin annede düşük, preeklempsi, kalp yetmezliği gibi risklere; çocukta ise gebelik yaşının düşüklüğü, düşük, prematüre, kalp bozuklukları gibi problemlere yol açması söz konusu olabilir.Hipertiroidide TSH düzeyleri normalin alt sınırında ya da daha da baskılanmış olabilir.HCG düzeyleri yüksek olabilir. Serbest T4 düzeyleri ise sınırda yüksek, hatta sınırdan biraz daha da yüksek olabilir. Gebede kilo kaybı ve açıklanamayan çarpıntı da olabilir. Hiperemezis Gravidarum(gebeliğin aşırı bulantı ve kusmaları)ile birliktelik gösterebilir. TSH, serbest T4, serbest T3 düzeylerinin yanında, tiroid antikorları bakılmalı ve gereğinde tiroid ultrasonografisi çekilmelidir.Tiroid sintigrafisi gebelerde sakıncalı olup çektirilemez. 

Gebeliğe bağlı tiroid hormon yüksekliğinde, tiroid antikorları saptanmaz, guatr genelde yoktur ve en geç gebeliğin 20. haftasında kendiliğinden düzelir. Tiroid hormonunu baskılayıcı tedavi genelde önerilmez. Hiperemezis Gravidarum tablosu çok ağır seyrediyorsa ve gebeliğin 20. haftasından sonra da yükseklik devam ediyorsa düşük dozlarda tiroid hormonu baskılayıcı tedavi verilebilir. BU tablodaki hastalarda genelde ılımlı bir graves hastalığı da birlikte olabilir.Graves hastalığı bütün gebelik süresince ortaya çıkabilir. Gebelikte de alevlenebilen bir hastalıktır. Daha önce Graves Hastalığı olanlarda uzun süreli iyilik hali varsa gebelik önerilmelidir. Radyoaktif iyot tedavisi görmüş olanlarda ise gebelik en az 1 yıl ertelenmelidir. 

Gebelikte Graves Hastalığı ortaya çıktığında, genelde gebeliğe bağlı tiroid hormon yüksekliği tablosundan daha ağır seyreder. Hormon düzeyleri gebeliğe bağlı yükselmelerden çok daha yüksektir. Tiroid antikorları anlamlı düzeyde yüksektir. Kalp atım sayısı dakikada 120 ve üzerinde saptanabilir.Gebe çok yakından izlenmelidir. İzlem bir endokrinoloji uzmanıncasağlanmalıdır. Gebelikte hasta daha önce varolan bir sıcak nodül hormon üreterek hipertiroidi oluşturabilir. Nodül oluşmu varsa ve hipertiroidi buna bağlıysa cerrahi müdahale söz konusu olabilir. Cerrahi müdahalenin çocuğa zararı yoktur. Gebelikte asla radyoaktif iyot tedavisi verilemez ve önerilmez.

Gebelikte tiroid hastalıkları gebelik süresince ve sonrasında da görülmektedir.Gebeliğin kendisi de immün sistemi etkileyen bir olay olduğundan gebeliğe özgü tiroid hastalıkları da vardır Örneğin doğum sonrası -postpartum- tiroidit gibi).

Gebelikte Hipotiroidi- Tiroid bezinin az çalışması:
Hipotiroidi belirtileri aslında normal gebelik belirtileri ile karışabileceğinden tanıyı klinik bulgularla koymak kolay değildir. Bu hastalarda kilo alımı, uyku eğilimi, eksersiz kapasitesinde azalma ve soğuğa karşı intolerans görülür. Daha ağır hastalarda ise kabızlık, seste kalınlaşma, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma, ciltte kuruluk ve guatr görülür. 

Laboratuvar bulguları olarak TSH artar, tiroid hormon düzeyleri normal veya azalmıştır.
Hipotiroidi nedenleri arasında en sık görüleni iyot eksikliğidir. Bebek tiroid bezi gelişmeden önce (ilk 3 ay) anne yeterli düzeyde iyot almazsa bebekte zeka geriliği dahi görülebilir. Fetal tiroid bezi geliştikten sonra yine iyot yetersizliği olursa bebek yeterli düzeyde tiroid hormonu sentezlemeyeceği için bebeğin beyin gelişimi bozulabilir. Gebelikte olan hastalarda tiroid hormonu gereksinimi artar. Gebelik saptanır saptanmaz hormon düzeylerine bakılmalı ve uygun ilaç dozu ayarlanmalıdır. Gebelik sırasında genellikle iki ayda bir hormon düzeylerine bakılarak ilaç dozajı ayarlanmalıdır. Gebelik sırasında alınan demirin tiroid hormonunun barsaktan emilimini azaltabileceği akılda tutulmalıdır. Bu nedenle demir ilaçları ile tiroid ilaçları en az 4 saat ara ile alınmalıdır.

• Önceki
• Sonraki