Çiftler çocuk sahibi olma arzusu ile merkezimize başvurduklarında her iki eşin durumu da birlikte ele alınır. Kadının muayene ve tetkikleri yapılırken erkeğinde sperm durumu incelenir. Daha önce yapılmış semen analizi değerlerine bakılır.

Bunun yanında uygulamaya geçilmeden önce merkezimizde de semen analizinin 1-2 defa tekrarlanması istenebilir. Zira farklı zamanlarda yapılan semen analizlerinde farklılıklar gözlenebileceği gerçektir. Bu bize tüp bebek uygulaması sırasında spermi hazırlama yönteminin ne olacağı konusunda bir fikir verecektir. Hatta yumurta toplandığı gün hiç sperm görülmeme ihtimalinin varlığı ve bunun için gerekli tedavi ve sperm elde etme yöntemlerinin seçimi konusunda yardımcı olacaktır.

Yumurta toplama işleminin yapıldığı gün erkekten de sperm alınır. Cinsel perhiz süresinin en az 3,en fazla 5 gün olması gerekir. Sperm toplama için steril ve sperm için toksik etkisi olmayan özel kaplar kullanılır. Steril koşullarda sperm elde edilmesi için gerekli bilgi hastaya verilir. Semen örneği verme işleminde sabun veya benzeri kayganlaştırıcı maddeler kullanılmamalıdır. Penis ve parmaklar, verilen kabın kapağının iç yüzüne dokundurulmamalıdır. Gelen meninin tamamının kabın içine verilmesi gereklidir. Yanlışlıkla kabın iç kısmına temas edilmesi veya meninin bir kısmının dışarı Yakması durumunda laboratuvar görevlileri durumdan mutlaka haberdar edilmelidir. Hasta merkezimizde hazırlanmış özel odaya alınır. Laboratuvar koşullarında sperm veremeyen erkeklerin bu durumunu doktorlarına, laboratuvardaki görevlilere veya IVF bölümü hasta danışmanlarına haber vermeleri gerekmektedir. Laboratuvar dışında sperm verecek olan erkeklerin, meni içeren kabı en fazla 20 dakika içinde, vücut sıcaklığında korunacak şekilde ve güneş görmeyecek şartlarda laboratuvara ulaştırılmaları gerekmektedir. Semen örneği hastanın kendisinden kabın üzerine isim yazılarak teslim alınır.

İnsan spermi ejekülayondan hemen sonra koagüle olur ve yaklaşık 20 dakika içerisinde tekrar çözülerek likefiye olur.20-30 dakika sonra incelenir. Volüm, likefikasyon süresi, viskozite, renk, koku, pH değerleri not edilir. Ejekulat volumu 2-6 ml arasında normal kabul edilmektedir. pH ölçümü için indikatör kağıdı kullanılır. Ejekülat alındıktan sonra bir saat içinde bakılır ve 7,2-8,0 arasında olmalıdır.

Sperm konsantrasyonu, motilitesi, aglutinasyon ve sperm dışı hücrelerin varlığı faz kontrast mikroskopta makler kamerası ile değerlendirilir.

Normal Sperm Parametreleri:

1. Miktar (volüm) 2.0 ml ve üzeri
2. ph 7.2 ve üzeri
3. ml de sperm sayısı (konsantrasyon) 20 milyon/ml ve üzeri
4.Total sperm sayısı 40 milyon/ml ve üzeri
5. Hareketlilik (motilite) %50 ve üzeri A+B derecesinde hareket veya A derecesinde %25 ve üzeri 
6. Şekil (morfoloji) %4 ve üzeri
7. Canlılık (viability %75 ve üzeri)
8. Lökosit (iltihap hücresi) 1 milyon/ml’nin altında

Sperm motilitesinin düşük olduğu durumlarda canlı sperm sayısını saptamak amacıyla Eosin Y vitalite testi ve HOS testi yapılabilir.

Eosin Y vitalite testinin temeli,ölü spermlerin zar yapısı bozulduğundan boyayı içeri alması ve boyanmış görünmesi esasına dayanır.

HOS testi sağlam hücre zarlarının yarı geçirgenliği nedeni ile hipoozmolar bir ortama konulduğu zaman spermin içine su alarak şişmesi esasına dayanır.

Semen analizinin en önemli parametrelerin den birisi de spermlerin morfolojik olarak değerlendirilmesidir. Sperm morfolojisinin fertilizasyon oranına etkisi büyük ölçüde ve doğrudandır. Spermler baş,boyun ve kuyruktan meydana gelmiş hareketli hücrelerdir. Bu farklı anatomik bölgelerin sahip olması gereken özellikler belirlenerek morfoloji değerlendirilmesinin bu kriterlere göre yapılması gerekir. Merkezimizde morfolojik değerlendirme Kruger'in tanımladığı kriterlere göre yapılmaktadır.

Morfoloji değerlendirmesi faz-kontrast mikroskop ile direkt inceleme sırasında kabaca yapılabilir. Ancak baş kısmında çekirdek akrozom ayrımı, akrozomal kepin özellikleri,orta parçanın lokalizasyonu ve sperm başının çeperindeki farklılıklar yeterince irdelenemez. Bu nedenle semenin likefiye olduktan sonra temiz bir lam üzerine çok ince bir tabaka şeklinde yayılması,kuruduktan sonra tespit edilerek boyanması ve boyalı preperatların değerlendirilmesi gerekir. Sperm morfolojisi için Diff-Quik veya Spermac boyaları kullanılmaktadır. Krugerin kesin kriterlerine göre normal sperm oranı %14'ün üzerinde üzerinde olması beklenir. Ancak % 4'ün üzerindeki normal sperm bulgularındaki IVF uygulamalarında başarı oranının yüksek olduğu gözlenmektedir.
Spermler oksidatif strese aşırı duyarlıdır. Çünkü spermatozoa membranı doymamışyağ asitleri bakımından çok zengindir. Doymamış yağ asitleri ise serbest oksijen radikallerine karşı çok hassastırlar.Fazla mitarda olduklarında hücre membranı yağlarında, proteinlerde ve DNA'da oksidatif hasara neden olurlar.

Ejekulatta oksidatif stresin iki kaynağı vardır. Seminal lökositler ve anormal spermatozoa. Bu nedenle sperm örneği incelenirken lökosit konsantrasyonuna dikkat edilmelidir. Yüksek lökosit konsantrasyonunun fertilizasyonla anlamlı ilişkisi vardır. Oksidatif stres seviyesindeki artışla paralellik gösteren DNA kırıkları,sperm fonksiyonlarında bozulmaya yol açarak fertilizasyon potansiyelini düşürür. DNA hasarlarının gösterilmesinde Tek hücre elektroforezi (COMET) ve Tunel Testleri uygulanabilir.

Spermin oositi dölleyebilme yeteneği kazanabilmesi için kadın genital sistemi içerisine girdikten sonra geçirdiği sürece kapasitasyon denir. Ejekulasyonu takiben kadın genital sistemine giren sperm motil olmasına rağmen fertilizasyon kapasitesine sahip değildir. Burada içinde bulunduğu ortamdan kaynaklanan bazı faktörlerin etkisi ile fertilizasyon potansiyeli kazanır. Kapsitasyon olarak bilinen bu süreçte spermin membranında ve hücre içinde bir takım değişimler meydana gelerek akrozom reaksiyonu, hiperaktivasyon ve oosit zarı ile birleşmenin gerçekleşmesi için çevreden gelecek uyarıları alır hale gelir.

İn vitro koşullarda kapasitasyonu ve bununla bağlantılı olaylar zincirinin başlangıcını tetikleyecek ve bunların devamlılığını sağlayacak şekilde dengelenmiş kültür ortamları kullanılarak sperm örneği yıkanır. Spermin yıkanması antibiyotik içeren kültür ortamları ile yapılır ve işleme morfolojik açıdan iyi ve hareketi düzgün spermler seçilir. Semen örneğinin tüm özellikleri göz önüne alınarak hangi yöntemin kullanılacağına karar verilir.  Swim-up yönteminde sperm örneği çift aşamalı santrifüj ve yıkama işleminden geçirilerek düzgün morfoloji ve motilitede en kaliteli spermlerin yukarıya yüzmelerini sağlamak amacıyla belli bir süre inkübe edilir.  Gradient yöntemi konsantrasyon farkı esasına dayanır. Farklı konsantrasyonlardaki ortamlarla tabakalar oluşturularak spermin kromatografik bir şekilde dipte toplanması şeklindedir.

Sperm motilitesinin düşük olduğu durumlarda, motiliteyi artırmak için pentoksifilin kullanılır. Ancak pentosifilinin sperme zarar verme olasılığı açısından bu prosedürün dikkatli uygulanması gerekir.


TESTİS BİYOPSİSİ : Hastanın ilk başvurusunda yapılan semen analizlerinde hiç sperm bulunmadığı takdirde, önce sperm bulunmama sebepleri araştırılır. İki durum olabilir. Birincisi, hastada sperm üretimi olduğu halde kanallardaki bir tıkanıklık ya da başka bir sebeple ejekulatta sperm bulunmaması durumudur ki bu duruma obstuktif azospermi denir. Obstruktif azospermide uygulama gününde aspirasyonla sperm elde edilerek (TESA) mikroenjeksiyon işleminde kullanılır. İkinci durumda ise kanallarda bir tıkanıklık olmadığı halde sperm üretiminin olmaması durumundan kaynaklanan azospermi sözkonusudur ki buna da non-obstuktif azospermi denir. Non-obstuktif azospermi durumunda testisten biyopsi alınarak (TESE) sperm elde edilir. Biyopsi işlemi mikroskop eşliğinde x20 büyütmede testis yapısı daha detaylı görülerek yapılabilir. Bu işleme de mikrotese denir. Bu şekilde testisten her odaktan parça alınmasına gerek kalmaz. Mikroenjeksiyon işleminden sonra yeterli sperm kalırsa dondurularak gerektiğinde sonraki denemelerinde kullanılmak üzere saklanabilir.

Sperm elde etme ve hazırlama yöntemi ne olursa olsun amaç iyi kalitede embriyo elde etmektir.
Ultrason ve vasografi Skrotal ultrason ile ve doppler ultrason tekniği ile testisler ve buradaki kan akımı incelenebilir. Vasografi sırasında radyoaktif bir boya vas deferensler (spermlerin depolandığı bölgeden boşaltıcı kanallara bağlantısı) içine enjekte edilerek bu sırada bir X-Ray (film) çekilerek bu yollarda bir tıkanıklık varsa tespit edilebilir.
Hormonal Testler Erkek infertilitesinde hormonal tetkikler ancak semen analizi ya da fizik muayenede bir bozukluk saptanmışsa yapılır. Özellikle semen analizinde sperm saptanmayan erkeklerde yapılan bu tetkiklerin sonuçları nedenin testis kaynaklı olup olmadığını araştırmak için üreme hormonlarının düzeyleri basit bir kan testiyle saptanabilir. Hormon tetkikleri içinde en önemli olanları Testosteron, FSH ve LH’dir.
Şiddetli erkek kısırlığında spermlerin genetik yönden araştırılması 

(sperm FISH) Spermlerde nadir görülen ciddi şekil bozuklukları ortaya çıktığında veya erkeğin translokasyon adı verilen bir genetik hastalık taşıyıcısı olduğu durumlarda; FISH tekniği ile spermlerdeki kromozomal hatalar incelenmektedir. Mikroenjeksiyon sirasinda kullanilacak olan spermlerde olabilecek genetik bozukluklarin belirlenmesi olanağını vermektedir ve Preimplatasyon genetik tanı sayesinde sağlıklı embriyolar seçilebilmektedir.

ICSI: "Intracytoplasmic Sperm Injection" Kadın yumurta hücresi `oosit' stoplazması içine sperm verilmesi işleminin kısaltılmış ismidir. Ülkemizde yaygın olan mikroenjeksiyon terimi kullanılmaktadır.

TESE: "Testicular Sperm Extraction" Açık operasyon ile alınan testis dokusundan sperm elde edilmesi işlemidir.

TESA: "Testicular Sperm Aspiration" iğne ile girilerek testis dokusundan sperm elde edilmesi.

MESA: "Micro-Epididymal Sperm Aspiration" Epididim organından operasyon mikroskobu yardımıyla sperm elde edilmesi.

PESA: "Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration" Epididim organından iğne ile girilerek sperm elde edilmesi. Erkek üreme sistemine ait organlar şekildeki gibi isimlendirilmektedir.

Tüp bebek tedavisi, tüp bebek fiyatları ve tüp bebek merkezimiz hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için lütfen tıklayınız.

• Önceki
• Sonraki